We zagen in de aanbiedingsfolder van uitgeverij Manteau dat er een oorlogsboek uit zou komen over een meisje in het verzet. Dit zijn verhalen die ik graag lees, en na de korte inhoud gelezen te hebben, wist ik het zeker. Dit was een boek wat wel in mijn straatje paste. Na een mail naar New Book Collective gestuurd te hebben, kregen we al vrij snel na verschijning het boek toegestuurd. Hier willen we uitgeverij Manteau en New Book Collective uiteraard hartelijk voor bedanken.

Informatie die te lezen is op de achterflap van dit boek: Hortense Daman uit Leuven was dertien toen de oorlog uitbrak. Via haar broer François kwam ze in het verzet terecht. Haar dekmantel was het werk voor de groentewinkel van haar ouders; onder de aardappelen en eieren in haar fietsmandje lagen vaak rapporten of wapens voor de verzetslieden. Ze wist zich meestal uit hachelijke situaties en Duitse controles te redden dankzij haar jeugdige vrouwelijke flair, gespeelde onschuld én stalen zenuwen.
Maar op Valentijnsdag 1944 liep het mis en viel ze samen met haar ouders in handen van de Gestapo. Na eindeloze ondervragingen kwamen Hortense en haar moeder in het concentratiekamp van Ravensbrück – l’enfer des femmes – terecht, waar ze gruwelijke medische proeven ondergingen. Haar vader werd naar Buchenwald gedeporteerd. Hortense en haar ouders wisten de hel te doorstaan, maar betaalden er een zware prijs voor. Na de oorlog ging Hortense met haar man, een Engelse officier, in Engeland wonen. Ze kregen een dochter en een zoon. Hortense overleed op 18 december 2006 op 80-jarige leeftijd.

De cover

Op de cover staat een portretfoto van Hortense. Je ziet dat de foto oud is, hierdoor wordt mijn interesse meteen gewekt. Doordat er ook de tekst ‘Het waargebeurde verhaal van een Leuvense verzetsstrijder’ op staat, weet ik zeker, dit boek had ik beslist op gepakt in de boekhandel.

De auteur

Mark Bles studeerde in Sandhurst en Oxford, diende bij de Royal Green Jackets en het 22nd Special Air Service Regiment. Daarna werkte hij een aantal jaren als onderhandelaar bij ontvoeringen. Hij putte uit deze ervaring om zijn veelgeprezen eerste boek ‘The Kidnap business’ te schrijven.

Mijn mening

In 2021 werd op initiatief van buurtbewoners van de Leuvense Plein- en Bierbeekstraat, en met steun van de stad Leuven, een muurschildering van Hortense ingehuldigd. Deze wijkgroep maakte ook meteen een website en organiseert ook georganiseerde wandelingen langs belangrijke plaatsen uit het leven van Hortense. Ook werd het tijd om het verhaal van Hortense opnieuw uit te brengen. En wat een verhaal. Het verhaal is ontzettend gedetailleerd opgeschreven, dat is eigenlijk het eerste wat opvalt. De kleinste details worden verteld en dit zorgt er soms voor dat de vaart wat uit het verhaal gaat, maar zorgt er aan de andere kant ook voor dat je een heel compleet beeld krijgt van Hortense en haar familie. Dit verhaal draait namelijk niet alleen om Hortense, maar ook om haar broer en haar ouders. Haar broer François was actief in het verzet en Hortense wilde als dertien jarig meisje beslist ook iets tegen de Duitsers ondernemen, haar broer François besluit dat hij haar beter wat kleine zaakjes kan laten doen, dan dat ze zelf iets gaat ondernemen. Dit begint met kleine koerierdiensten, maar doordat ze zo onverschrokken en haar jeugdige onschuldigheid perfect weet in te zetten, vraagt haar broer haar op een dag of ze zich wil aansluiten bij de partizanen. Dit doet Hortense en vanaf dat moment zal ze veel vaker dingen gaan doen voor het verzet en komt ze vaker in hachelijke situaties terecht. Ze weet zich keer op keer uit gevaarlijke situaties te bluffen. Haar broer houdt zich onder de radar, zet zich nog steeds volop in voor het verzet, maar doordat hij ook gezocht wordt door de Duitsers kan hij niet zomaar thuis slapen, dus contact maken met hem is soms wat lastiger.

Het is voor ons soms moeilijk voor te stellen, wat er allemaal gebeurd is in de tweede wereldoorlog. Dit boek geeft hier een extreem duidelijk beeld van. Niet alleen wat Hortense allemaal voor het verzet gedaan heeft, maar zeer zeker ook alle afgrijselijke dingen die ze mee heeft moeten maken nadat ze in de handen van de Gestapo valt. De eindeloze ondervragingen, de sluwe streken om haar broer uit de tent te lokken, en vervolgens alle gruwelijkheden die ze in Ravensbrück mee moet maken. Onder het lezen kon ik me goed in Hortense verplaatsen en ik had echt het gevoel alsof Hortense zelf het verhaal vertelde. Hortense is een onnoemelijk sterke vrouw en ook in Ravensbrück krijgt ze, door haar onverschrokkenheid dingen voor elkaar, waarvoor anderen zonder pardon vermoord zouden worden.

Wat ik persoonlijk altijd erg mooi vind is, als er bij dit soort boeken een fotokartern toegevoegd is, hierdoor krijg je nog eens een extra goed beeld van de personen, maar ook van bepaalde situaties. Zo staat er een foto in van het moment dat François zijn vader omarmt als hij hem in het concentratiekamp Buchenwald vindt. Een ontzettend emotioneel moment en dat laat de foto ook duidelijk zien.

In het nawoord van de kinderen van Hortense lees je dat Hortense lang niet over de oorlog heeft willen praten, maar op een bepaald moment zag Hortense in dat het belangrijk was dat haar verhaal verteld werd. Dit wordt met dit boek zeer zeker duidelijk. Ik heb al veel boeken over de oorlog gelezen, maar ik heb ze zelden zo gedetailleerd gelezen en dit geeft een duidelijk beeld van Hortense, maar ook hoe bepaalde dingen gebeurden in de oorlog.

Leesfragment

Ben je nieuwsgierig geworden naar dit boek? Lees dan zeker onderstaand leesfragment.

Hortense-Daman

Gegevens van dit boek:
Titel: Hortense Daman
Auteur: Mark Bles
Uitgever: Manteau
Vertaald door: Hein de Belder & Jos Liefrink
Aantal pagina’s paperback: 336
ISBN paperback: 9789022339435
Prijs paperback: € 24,99

Dit boek is o.a. verkrijgbaar bij de lokale boekhandel, Bol.com, Boekenwereld en Libris.